Theo thống kê năm 2015, tỉ lệ đô thị hóa của Việt Nam chỉ đạt 34% nhưng tỉ lệ người sử dụng điện thoại thông minh lên đến 40% và dự kiến sẽ tăng lên đến 70% trong vài ba năm tới. Điện thoại thông minh đang dần số hóa người dân Việt Nam. Đây có thể là bước tiến trong công nghệ, tuy nhiên vấn đề này kéo theo nhiều hệ lụy khác nhau, đặc biệt là tình trạng lão hóa mắt sớm ngày càng tăng nhưng nhiều người lại rất chủ quan, không để ý đến các biểu hiện bất thường ở mắt như khô, nhìn mờ và mỏi … Nguyên nhân chủ yếu là do các thói quen có hại cho mắt, ảnh hưởng của “ánh sáng xanh” khi tiếp xúc quá lâu với máy vi tính và các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng …
“Ánh sáng xanh” (có người gọi là ánh sáng xanh tím) là loại ánh sáng nguy hiểm có bước sóng ngắn mang năng lượng cao, có thể gây hại và làm tổn thương, thậm chí gây chết các tế bào thị giác, được phát ra liên tục từ màn hình của những thiết bị như máy tính, tivi, điện thoại thông minh, máy tính bảng hay đèn LED … có thể trực tiếp gây ra triệu chứng khô, nhức, mờ, mỏi mắt hoặc bệnh thoái hoá hoàng điểm – một bệnh lý có nguy cơ mù lòa cao.
Chỉ cần tiếp xúc ánh sáng xanh trên 3 giờ mỗi ngày, bạn sẽ có nguy cơ bị suy giảm thị lực tới 90%.
Hai căn bệnh nguy hiểm ảnh hưởng đến mắt do ánh sáng xanh nguy hại gây ra có thể kể đến là hội chứng thị giác màn hình (Digital Eye Strain) và thoái hóa hoàng điểm.
HỘI CHỨNG THỊ GIÁC MÀN HÌNH LÀ GÌ?
Hội chứng thị giác màn hình là một trong những bệnh lý ở mắt thường gặp ở mắt do tiếp xúc lâu với màn hình của các thiết bị điện tử như máy vi tính, điện thoại, máy tính bảng …
Theo Tổ chức y tế thế giới, chỉ cần tiếp xúc ánh sáng xanh trên 3 giờ mỗi ngày, bạn sẽ có nguy cơ bị suy giảm thị lực tới 90%.
Khi tập trung quá lâu vào màn hình, mắt bạn chỉ nhìn vào một điểm hoặc một khu vực cố định dẫn tới việc mắt phải cố gắng điều tiết nhiều hơn gây mệt mỏi. Ngoài ra, khi sử dụng những thiết bị này, con người chỉ chớp mắt bằng ½ hoặc 1/3 so với bình thường khiến mắt bị khô, nhức mỏi, dần sẽ gây mờ mắt, suy giảm thị lực nghiêm trọng … và các triệu chứng khác như đau đầu, đau cổ, mệt mỏi, khó tập trung.
Hội chứng thị giác màn hình có thể coi là một bệnh phổ biến nhất liên quan đến nghề nghiệp, lối sống ở thế kỷ 21. Rất nhiều người đã và đang mắc các triệu chứng của hội chứng thị giác màn hình nhưng không biết để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
THOÁI HOÁ HOÀNG ĐIỂM – BỆNH VÕNG MẠC NGUY HIỂM NHẤT
Đây là bệnh lý phổ biến, chiếm tỉ lệ cao và chính là “thủ phạm” gây mù lòa phổ biến nhất. Bệnh thường tiến triển từ từ và làm mất thị lực không hồi phục.
Thoái hóa hoàng điểm do là tế bào võng mạc bị thoái hóa dần theo tuổi tác, chức năng của các tế bào bị suy giảm không còn được bù trừ bởi các tế bào còn lại.
Nhiều nghiên cứu cho thấy thoái hóa hoàng điểm không chỉ là bệnh của người lớn tuổi mà xuất hiện ở cả những người trong độ tuổi đôi mươi do thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ khác như môi trường độc hại và ánh sáng nguy hiểm từ các màn hình.
Tại Việt Nam, trung bình mỗi người hiện sử dụng màn hình các thiết bị điện tử một ngày gần 10 giờ (dùng máy tính bảng 5 giờ 10 phút, điện thoại 2 giờ 40 phút, xem tivi 2 giờ). Thực trạng này đang càng khiến bệnh thoái hóa hoàng điểm đang ngày càng trẻ hóa – hậu quả của việc thường xuyên tiếp xúc ánh sáng nguy hiểm.
Khi bị thoái hóa hoàng điểm, mắt sẽ có một số triệu chứng như giảm dần thị lực (nhìn mờ) vùng trung tâm, đôi khi nhìn mờ đột ngột, bệnh nặng cố thể sẽ gây mù mắt hoàn toàn; Nhìn hình biến dạng, méo mó; Nhìn có ám điểm (điểm mờ đen) trước mắt; Rối loạn thị lực màu: nhìn mọi vật mờ và nhạt màu, song thị (nhìn thành hai hình).
BẢO VỆ MẮT KHỎI TÁC HẠI CỦA CÁC LOẠI ÁNH SÁNG NGUY HIỂM NHƯ THẾ NÀO?
Chúng ta không thể từ bỏ công việc trên máy tính. Chúng ta không thể tắt điện thoại cả ngày để tránh tiếp xúc ánh sáng nguy hiểm từ các màn hình. Chúng ta càng không thể không xem tivi để bảo vệ mắt khỏi các triệu chứng và nguy cơ trên. Nhưng chúng ta có thể giúp đôi mắt khỏe, ngăn ngừa được bệnh tật cho mắt song song với việc tiếp xúc ánh sáng nguy hiểm vì không thể nào khác được, bằng cách:
√ Giảm thời gian xem tivi, sử dụng máy tính, điện thoại (sử dụng trên 3 giờ/ngày tăng nguy cơ tổn thương, gây bệnh cho mắt).
√ Áp dụng nguyên tắc 20 – 20 -20: Cho mắt nghỉ ngơi 20 giây sau mỗi 20 phút làm việc bằng cách nhắm mắt thư giãn, nhìn vào cây xanh hoặc đồ vật ở xa với khoảng cách 20 feet (khoảng 6m). Đặc biệt, nên chớp mắt thường xuyên trong khi xem smartphone, máy tính, tivi để tránh khô mắt.
√ Bố trí bàn làm việc hợp lý, để vị trí màn hình cách mắt từ 50- 60cm và tâm màn hình thấp hơn mắt từ 10- 20cm.
√ Điều chỉnh độ sáng/độ tương phản màn hình phù hợp với các thời điểm và môi trường khác nhau, nên hạn chế việc sử dụng màn hình điện tử trong bóng tối.
√ Sử dụng nước mắt nhân tạo: nhằm làm dịu mắt, cung cấp nước cho mắt bị khô và làm sạch mắt.
√ Bổ sung các loại thực phẩm tốt cho mắt trong các bữa ăn hằng ngày.
√ Khám mắt định kỳ 6 tháng/1 lần để theo dõi tình trạng mắt, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý ở mắt.
